Nederland moet in 2030 50% minder CO2 uitstoten dan in 1990. Gemeentes en RES-regio’s zijn daarom druk bezig met hun duurzame energietransitie. Aardgasvrij wonen is hiervan een belangrijk onderdeel. Er bestaat hiervoor geen panklare, beste oplossing. Het is maatwerk. Voor de gemeente Alkmaar en projectgroep De Groene Walvis heeft TransitionHERO een specifiek plan opgesteld om 2.200 woningen in Graft-De Rijp aardgasvrij te maken.
Groene waterstof blijkt voor de meeste woningen het beste duurzame alternatief voor aardgas, zowel technisch als financieel. Alleen voor een aantal nieuwbouwwoningen is een andere oplossing gekozen: een warmtepomp.
Waarom technisch de beste oplossing?
Voor aansluiting op waterstof zijn weinig aanpassingen nodig. In de wijken kan het bestaande gasnetwerk worden benut. En in huis zijn de aanpassingen relatief eenvoudig: nieuwe CV-ketel, nieuwe gasmeter en plaatsing van een inductiekookplaat. Dit kan allemaal snel gebeuren: de CV-ketel (Dual Fuel-ketel voor zowel waterstof als aardgas) kan binnen een dag worden geplaatst. Groot voordeel van waterstofgas is dat je het huis snel op temperatuur krijgt. Even snel als bij aardgasverwarming. De groene transitie wordt ondersteund door een pakket energiebesparende maatregelen, zoals gevelisolatie, aanbrengen van HR+++ glas en balansventilatie.
Waarom financieel de beste oplossing?
Ook financieel gezien is waterstof de beste keuze. Het project in Graft-De Rijp is een collectief initiatief. Een belangrijk uitgangspunt is dat de energierekening van bewoners gelijk moet blijven. Door het samen te doen, kan dat ook. Er wordt een investering gedaan door het collectief, inclusief aanpassingen in huis. Bewoners betalen hun energierekening, die dus gelijk blijft, niet meer aan de energieleverancier maar aan het collectief. Een individuele aanpak zou in dit geval veelal hogere kosten met zich meebrengen, en daardoor veel minder rendabel zijn.
Aardgasvrij maatwerk
Een woonwijk aardgasvrij maken is maatwerk. Wat het beste werkt, verschilt per wijk, en zelfs per huis. Het heeft onder meer te maken met isolatie. Voor een aantal recent gebouwde huizen (na 2000) in Graft-De Rijp bleek een warmtepomp het meest rendabele groene alternatief voor aardgas. Dit vanwege een optimaal isolatieniveau, waardoor de (dure) pompaanschaf relatief snel kan worden terugverdiend. Voor huizen gebouwd tussen 1970 en 2000 blijkt een hybride oplossing (kleine warmtepomp en waterstofketel) het beste. Huizen voor 1970 (de meeste) zullen alleen worden aangesloten op het waterstofnetwerk en worden met isolerende maatregelen allemaal energiezuiniger gemaakt. Ook andere opties zijn onderzocht, zoals infraroodpanelen, zonnecollectoren en aansluiting op het warmtenet. Deze bleken niet rendabel genoeg.
Projectplanning
Het onderzoeksplan wordt afgerond in de zomer van 2021, nadat nog dieper is ingegaan op enkele technische aspecten, de businesscase en het draagvlak onder bewoners en bedrijven. Bij groen licht start de Groene Walvis in 2025 met de project uitrol. Vanaf 2030 kunnen alle bewoners van het aardgas af zijn.